05 điều Bác Hồ dạy không chỉ là lời răn dạy, lời nhắc nhở mà còn là niềm kỳ vọng lớn lao mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dành cho thiếu niên, nhi đồng. Nhiều thế hệ thiếu niên, nhi đồng Việt Nam 05 điều Bác dạy đã in hằn trong tâm trí từ khi còn nhỏ đến trưởng thành vẫn còn khắc sâu không thiếu một từ. Vậy 05 điều Bác dạy thiếu nhi có nguồn gốc từ đâu? Ý nghĩa mà lúc sinh thời, Bác Hồ kính yêu của chúng ta gửi gắm vào đó là gì? Bác Luôn dành những tình cảm đặc biệt cho các thế hệ thiếu niên, nhi đồng Việt Nam, Bác đã nói: “Mai sau, các cháu sẽ là người chủ của nước nhà”. Vì vậy có lẽ những lời dạy hay những bức thư mà Người gửi cho thiếu niên, nhi đồng như 05 điều Bác dạy có lẽ là một trong những di sản vô giá của dân tộc và thế hệ trẻ nước ta.
Nội dung 05 điều Bác Hồ dạy
Điều 1. Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào
Điều 2. Học tập tốt, lao động tốt
Điều 3. Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt
Điều 4. Giữ gìn vệ sinh thật tốt
Điều 5. Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm
Nguồn gốc 05 điều Bác Hồ dạy
Vào năm 1961, nhân Lễ kỷ niệm 20 năm Ngày thành lập Đội Thiếu niên Tiền phong Việt Nam (15/5/1941 – 15/5/1961), theo đề nghị của Trung ương Đoàn Thanh niên Lao động Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi một bức thư cho thiếu niên, nhi đồng. Trong thư Bác căn dặn: “Các cháu cũng tham gia đấu tranh bằng cách thực hiện mấy điều sau đây:
“Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào
Học tập tốt, lao động tốt
Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt
Giữ gìn vệ sinh,
Thật thà, dũng cảm”.
Còn trên cuốn sổ Giải thưởng Bác Hồ – loại sổ dành riêng để thưởng cho giáo viên và học sinh có thành tích xuất sắc trong học tập năm học 1964 – 1965 thì 05 điều Bác dạy lại được in hoàn chỉnh là:
“Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào
Học tập tốt, lao động tốt
Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt
Giữ gìn vệ sinh thật tốt,
Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm”.
Đồng chí thư ký của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Vũ Kỳ cho biết: Cuối năm 1965, để chuẩn bị phần thưởng cho giáo viên và học sinh vào cuối năm học, Bác thấy với 05 điều Bác đành dành dạy thiếu niên, nhi đồng từ năm 1965, trong 03 câu đầu mỗi câu có 6 chữ còn 02 câu cuối mỗi câu chỉ có 4 chữ, như vậy không cân đối nên Bác đã suy nghĩ và bổ sung thêm cho mỗi câu đủ 6 chữ cụ thể thêm chữ “thật tốt” và chữ “khiêm tốn” vào 2 câu cuối, cho mỗi câu đều có 6 chữ để cân đối hơn. Và ở câu thứ 5, Bác thêm chữ “Khiêm tốn” mà không phải là một chữ nào khác là vì từ năm 1965 trở đi, Đế quốc Mỹ đã mở rộng chiến tranh trên đất nước ta chúng tiến hành ném bom tàn phá miền Bắc, nhân dân Việt Nam theo tiếng gọi của Hồ Chủ tịch “mỗi người làm việc bằng hai để đền đáp cho đồng bào miền Nam ruột thịt” nên ngày càng có nhiều tấm gương người tốt việc tốt. Những tấm gương người tốt, việc tốt này không hạn chế ở đối tượng nào, lứa tuổi nào. Ở miền Bắc có nhiều thiếu nhi dũng cảm cứu người, cứu hàng hóa; và ở miền Nam xuất hiện dũng sĩ diệt Mỹ, ngày càng nhiều tấm gương “Người tốt, việc tốt” xuất hiện, Bác muốn các em nhỏ hiểu rằng các em cũng là một phần của cuộc chiến bảo vệ Đất nước này, muốn các em ngày càng thực hiện nhiều việc tốt hơn nữa. Bác không muốn các em tự kiêu, mà muốn các em khiêm tốn, vì đức khiêm tốn sẽ giúp các em tiến bộ mãi. Bác còn đánh giá rất cao đức khiêm tốn ở các em. Bác nói: “ở nước Mỹ, người ta giết nhau chỉ vì đồng bạc giấy, thế mà ở Việt Nam ta các cháu bé đã biết sống như thế nào,…. Có cháu lên 6 tuổi cùng bạn đi chơi, bạn nó sảy chân ngã xuống ao, nếu chạy về gọi người lớn thì bạn chết mất, cháu liền bám vào bụi cỏ bờ ao, nhoai cái chân nhỏ xíu ra, miệng bảo bạn “bám vào đây, bám vào đây”.
Bác muốn rằng trẻ em phải yêu thương, thông minh, dũng cảm, lại khiêm tốn, làm được việc tốt sẽ không khoe khoang.
Và 05 điều Bác dạy thiếu niên, nhi đồng đã được phổ biến rộng khắp trong các trường học ở Việt Nam. Hàng trăm phong trào làm theo 05 điều Bác dạy được phát động cho học sinh, sinh viên và kể cả người dân, như phong trào “Hai tốt”, phong trào “Thiếu nhi làm nghìn việc tốt”. Trong sự nghiệp đổi mới đất nước hiện nay 05 điều Bác dạy thiếu niên nhi đồng vẫn là bài học thuộc lòng quý giá để mỗi em ghi nhớ, học tập, rèn luyện và noi theo.
Hiện bản thảo bức thư của Hồ Chí Minh vẫn còn được lưu giữ ở Bảo tàng.
Phân tích nội dung, ý nghĩa 05 điều Bác Hồ dạy
Điều 1: Yêu tổ quốc, yêu đồng bào.
– Yêu tổ quốc: Hiểu biết về truyền thống tốt đẹp của dân tộc, của địa phương, hăng hái tham gia giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp. Bản thân chúng ta không cần làm gì quá lớn lao chỉ cần chăm học thật tốt là được.
– Yêu đồng bào: là tình yêu thương con người với nhau thể hiện trong cuộc sống hằng ở cách giao tiếp, cách cư xử với mọi người xung quanh, với gia đình với bạn bè, thầy cô, sự tương thân tương ái giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống cũng như trong học tập.
Điều 2: Học tập tốt, lao động tốt.
– Học tập tốt: Chăm chỉ học tập, có thái độ và mục đích đúng đắn khi học tập. Học tập ở đây không chỉ học trong sách trong vở mà còn phải học tập cả những điều tốt đẹp bên ngoài cuộc sống. Chuẩn bị bài học đầy đủ, chuẩn bị sách vở, dụng cụ học tập chu đáo, chú ý lắng nghe thầy cô giảng, tích cực phát biểu, ghi chép bài đầy đủ,… là bạn đã thực hiện tốt điều dạy này rồi.
– Lao động tốt: Là yêu lao động, quý trọng các thành quả, công sức và giá trị của lao động mà bản thân hoặc người khác mang lại. Biết tham gia lao động vừa sức, tích cực tham gia lao động cùng tập thể. Học sinh thì thực hiện điều này như: trực nhật trường lớp; chăm sóc tốt bồn hoa, cây cảnh trong nhà trường. Ở nhà, biết giúp đỡ cha mẹ những công việc nhỏ tùy theo sức của mình.
Tránh sự lười biếng trong lao động, tránh né lao động và nên nhớ lao động giúp ta nâng cao sức khỏe, sự kiên trì, nhẫn nại và hình thành thói quen tốt.
Điều 3: Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt.
– Đoàn kết tốt: Đoàn kết là sự gắn kết, yêu thương nhau, được thể hiện trong mối quan hệ giữa bạn bè, anh, chị, em trong gia đình, trong tập thể và trong cộng đồng. Với học sinh bạn bè là phải biết quan tâm giúp đỡ lẫn nhau trong học tập, cùng bạn cố gắng khắc phục khó khăn, cùng nhau tiến bộ trong học tập.
– Kỷ luật tốt: Chấp hành tốt nội quy, quy định của trường lớp, cũng như những quy định chung ở nơi công cộng.
Điều 4: Giữ gìn vệ sinh thật tốt.
Giữ vệ sinh ở trường, ở nhà, nơi công cộng cũng như giữ gìn vệ sinh cá nhân của mỗi bạn là điều mà Bác nhắc nhở để đảm bảo sức khỏe. Những việc rất đơn giản như: bỏ rác đúng nơi quy định, không vứt rác bừa bãi, biết giữ gìn vệ sinh chung. Bản thân, phải biết giữ vệ sinh thân thể sạch sẽ; ăn mặc, đầu tóc gọn gàng; thực hiện ăn chín, uống sôi,…
Điều 5 : Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm
– Khiêm tốn: Là không tự kiêu, tự mãn, tự đại, biết lễ phép với ông bà, thầy cô và cha mẹ. Biết tôn trọng người lớn tuổi, biết nói năng nhẹ nhàng, biết dạ, thưa khi được người lớn tuổi hỏi.
– Thật thà: Phải trung thực, không gian dối trong cuộc sống, trong học tập. Phải có lối sống trung thực với mọi người, với thầy cô, với bạn bè và đặc biệt là với ông bà, cha mẹ.
– Dũng cảm: Người dũng cảm là người biết nhìn nhận những khuyết điểm, thiếu sót của mình. Người dũng cảm luôn được mọi người quý mến.
Bác Hồ luôn có một sự kỳ vọng rất lớn vào lớp thiếu nhi của đất nước. Bác luôn dành mọi tình yêu thương, sự chăm sóc cho thiếu nhi Việt Nam. Bác đã từng nói:
“Trẻ em như búp trên cành
Biết ăn ngủ, biết học hành là ngoan.”
Lời dạy của Bác cho đến nay trải qua bao nhiêu sự việc, cuộc kháng chiến chống quân xâm lược cũng đã đến hồi kết rất lâu về trước, đến thời kỳ đất nước đang trong quá trình phát triển hội nhập nó vẫn mãi trường tồn và như một lời khích lệ tuổi trẻ trên mọi miền Tổ quốc học tập và rèn luyện để dựng xây đất nước.
Bạn có thể tham khảo bài giảng về 05 điều Bác Hồ dạy
Mẫu bài văn về 05 điều Bác Hồ dạy
Mẫu 01: Hãy viết bài văn ngắn về 05 điều Bác Hồ dạy
Học sinh làm theo 5 điều Bác Hồ dạy để trở thành một người công dân tốt. Các điều này được Bác Hồ nói rất rõ rằng :
“1 . Yêu Tổ Quốc , yêu đồng bào
- Học tập tốt, lao động tốt
- Đoàn kết toàn, kỉ luật tốt
- Giữ gìn vệ sinh thật tốt
- Khiêm tốn, thật thà dũng cảm”
Đầu tiên, trên tinh thần của một học sinh nước Việt Nam – một nước đã có chủ quyền. Ta phải yêu nước, yêu dân, yêu mọi người cùng màu da, cùng chủng tộc. Bản thân học sinh không được phân biệt để từ đó dẫn đến biệt thị các bạn học sinh cùng lớp nhưng có một số đặc điểm khác nhau. Cùng là người công dân Việt Nam, ta phải yêu thương đoàn kết giúp đỡ để cùng nhau trở thành học sinh chăm ngoan xứng đáng với cháu ngoan Bác Hồ. Điều thứ 2 trong lời Bác dạy là một điều đúng đắn: “Học tập tốt, lao động tốt”. Học sinh đi học phải hoàn thành tốt nhiệm vụ học tập của mình. Đương nhiên, trong quá trình học tập ta phải biết lắng nghe để tiếp thu được những kiến thức bổ ích, vận dụng được vào trong cuộc sống thực tiễn cũng như trong các bài tập về nhà. Đúng như vậy, “học đi đôi với hành” thật hữu ích, điều đó đã làm cho nhân cách của học sinh trở lên trong sáng và tốt đẹp. Dẫn đến một kết quả học tập tốt và nghĩa vụ học sinh phải lao động tốt. Tinh thần đoàn kết là điều rất quan trọng, vì vậy mà nó chắc chắn được Bác Hồ dạy trong 5 điều này. Sự đoàn kết giúp ta cùng nhau vượt qua những khó khăn thử thách. Trong thế hệ học sinh cũng vậy. Khi đi học, một người không thể làm được một bài tập nhưng nhiều người với sự am hiểu, hiểu biết khác nhau thì sẽ xây dựng nên một lời giải hoàn chỉnh. Cùng nhau giúp đỡ, chia sẻ khó khăn trong điều kiện học tập cũng là một hành động thể hiện kỉ luật và sự tôn trọng, thương người của một học sinh. Theo điều 4, Bác đã dặn ta phải giữ gìn vệ sinh. Mỗi cá nhân biết được ý thức của mình để từ đó xây dựng một cộng đồng học tốt, biết giữ gìn của công của nhà trường và xã hội. Cuối cùng, Bác đã nêu ra những phẩm chất cần có của một học sinh. “Cần cù thì bù siêng năng” , “khiêm tốn nhưng phải dũng cảm”,… những câu nói tuy ngắn gọn xúc tích nhưng đã nói lên tầm quan trọng của phẩm chất này trong ứng học dụng học tập. Có thể thấy rằng, người chăm chỉ, khiêm tốn sẽ có một kết quả học tập tốt và tiến xa hơn. Ngược lại, nếu ta tỏ thái độ không tốt với học tập thì nhận lại những kết quả không xứng đáng với thành tích. Không dừng lại ở phẩm chất cao quý đó, mà bản thân của ta phải biết khiêm tốn và dũng cảm. Chỉ với 5 dòng mà mỗi khi đến lớp ta lại thấy hình ảnh của nó hiện lên trước mắt. Nó như một lời nhắc nhở mỗi cá nhân học sinh, thế hệ sau này một điều vô cùng quý trọng của Bác Hồ . Một lẽ phải, tuy ngắn gọn súc tích nhưng nhiều hàm ý mà Bác Hồ muốn truyền đạt lại cho thế hệ học sinh sau này mặc dù Bác đã đi xa. Là một học sinh, ta cần thực hiện tốt những điều Bác dạy, để xứng đáng là con ngoan trò giỏi và để thực hiện được những mong muốn, nhu cầu của Bác : “Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân tộc Việt Nam có được sánh vai các cường quốc năm châu hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công lao học tập của các cháu”.
Mẫu 02: Viết một đoạn văn ngắn về 05 điều Bác Hồ dạy
Nhớ ngày nào mới chập chững bước chân đầu tiên vào ngôi trường tiểu học. Tiết học đầu tiên đã được cô giáo dạy về ” 5 điều Bác Hồ’. Và những điều Bác Hồ dạy đã theo em trên suốt quãng thời gian đi học.
Bác Hồ không chỉ là lãnh tụ vĩ đại của dân tộc ta, người đã chèo lái con thuyền cách mạng cập bến bờ độc lập, tự do như ngày hôm nay. Bác Hồ dù bận rộn công việc như thế nào nhưng vẫn luôn quan tâm đến thiếu niên nhi đồng, những chủ nhân tương lai của đất nước. Mỗi năm đến trung thu Bác đều viết thư gửi thiếu nhi, chúc các cháu học tập tốt, thông báo tình hình trong một năm qua. Vậy nên, “5 điều Bác Hồ” dạy cũng là lời nhắc nhở trách nhiệm và nghĩa vụ của thiếu nhi.
Bác dạy thiếu nhi:
“Yêu Tổ quốc, yêu đồng bào.
Học tập tốt, lao động tốt.
Đoàn kết tốt, kỷ luật tốt.
Giữ gìn vệ sinh thật tốt
Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm.”
Thiếu nhi cả nước luôn luôn học tập và rèn luyện theo đúng 5 điều Bác Hồ dạy. Bác nhắc nhở chúng ta cần phải có lòng yêu nước, yêu đồng bào, yêu con người. Vì tất cả những chiến thắng sau này cũng nhờ tinh thần yêu nước của nhân dân đã được rèn luyện từ nhỏ. Bác Hồ cũng đã nói ” Tuổi nhỏ làm việc nhỏ, tùy theo sức của mình” vậy nên điều thứ hai Bác muốn nói đến trách nhiệm của thiếu nhi là học tập và lao động điều gì cũng nên làm tốt. Ngoài ra, cần phải đoàn kết, yêu thương với các bạn nhưng cần phải có sự kỷ luật. Bác còn nhắc nhở về việc giữ gìn vệ sinh cũng là giữ gìn sức khỏe của bản thân thật tốt. Cuối cùng đó là những đức tính cần có và cần được rèn luyện từ khi còn nhỏ.
Chúng ta đã có những tấm gương sáng làm theo lời dạy của Bác Hồ. Đã tạo nên những con người đã làm nên lịch sử. Qua “05 điều Bác Hồ dạy” chúng ta thấy được tình yêu thương của Bác đối với đàn cháu nhỏ. Bác muốn thiếu nhi cần rèn luyện những đức tính tốt từ khi còn nhỏ, vì họ là những chủ nhân tương lai của đất nước. Muốn đưa đất nước “sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không?” là phải dựa vào “công học tập của các cháu”.
Dù trong giai đoạn nào, thời kỳ nào thì thiếu nhi chúng ta vẫn luôn phải học tập và làm theo “5 điều Bác Hồ dạy”. Hãy cùng nhau phấn đấu để không phụ lòng trông đợi vào các cháu của Bác.
Mẫu 03: Cảm nhận về điều thứ 5 trong 5 Bác Hồ dạy
Bác Hồ lãnh tụ của dân tộc, là danh nhân văn hóa thế giới. Bác không chỉ cống hiến cho đất nước bằng sự nghiệp chính trị mà còn để lại muôn vàn tình thương yêu cho toàn thể chúng ta. Tình yêu thương của bác dành cho toàn thể nhân loại, đặc biệt đối với thiếu niên nhi đồng. Biểu hiện của tình yêu ấy là năm điều Bác Hồ dạy, trong đó có: Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm. Đó là đức tính rất tốt đối với mỗi chúng ta .Chúng ta cùng đi tìm hiểu ý nghĩa lời dạy của Bác để thực hiện tốt điều răn dạy ấy là ta đã không phụ tấm lòng thương yêu của Bác.
Khiêm tốn, thật thà, dũng cảm là gì? Khiêm tốn là không tự đề cao, không coi thường người khác, không khoe khoang, thấy được cái non kém của bản thân, có ý thức học bạn bè và mọi người. Thật thà là không gian dối, nói đúng sự thực, ngay thẳng ở mọi lúc, mọi nơi. Dũng cảm là gan dạ, dám nghĩ dám làm, dám chịu, không ươn hèn, không sợ quyền uy, bạo lực.
Vì sao chúng ta phải có các đức tính ấy,bởi lẽ có các đức tính ấy ta được mọi người kính trọng, được mọi người yêu mến. Nếu tài giỏi mà kiêu ngạo sẽ làm mọi người xa lánh ta. Nếu ta gian dối mọi người sẽ không tin tưởng, coi thường ta. Trong học tập và công tác, ta gặp nhiều khó khăn, không dũng cảm làm sao hoàn thành được các nhiệm vụ. Đó là cơ sở là rèn luyện phẩm chất cao quý như lòng trung thành, sự tận tụy, hi sinh vì đất nước, có tác phong gần gũi và học tập quần chúng để ngày càng được tiến bộ. Các bạn học sinh giỏi toàn quốc vẫn khiêm tốn học tập, rèn luyện. Các nhà bác học vẫn khiêm tốn trả lời: “Bác học không có nghĩa là ngừng học” (lê-nin)
Là một học sinh, là đội viên ta luôn ghi nhớ lời dạy của Bác và cố gắng rèn luyện thường xuyên. Khiêm tốn ta sẽ học hỏi biết bao tấm gương sáng từ các bạn chung quanh ta: học giỏi, nghèo vượt khó, trung thực trong công tác, làm bài, dũng cảm cứu bạn không biết bơi,….
Đây là lời răn dạy quý báu, biểu hiện tình thương yêu của Bác. Thực hiện điều dạy của Bác ta sẽ trở thành cháu ngoan Bác hồ. Năm điều Người dạy là ánh đuốc soi đường cho ta rèn luyện thành người tốt, người hữu dụng của đất nước.
Qua tất cả những gì chúng tôi chia sẻ ở trên, hy vọng rằng bản thân là mỗi học sinh bạn luôn phải nhớ rằng chúng ta là mầm non, là những chủ nhân tương lai của Đất nước. Nhỏ làm việc nhỏ, luôn ghi nhớ 05 điều Bác Hồ dạy để không phụ lòng mong đợi của Bác dành cho thế hệ thiếu niên nhi đồng, tình yêu thương cho thế hệ mầm non tương lai.
